PIERWSZE DRUŻYNY W POZNANIU
Aż do 1918 harcerstwo w Poznaniu nie tworzyło jednolitej organizacji. Rozwijało się w kilku nurtach: tzw. sokolskim, niezależnym i gimnazjalnym.
Prawdopodobnie najstarszy był nurt związany z Towarzystwem „Sokół” i jego młodzieżowym pionem, Towarzystwem Gier i Zabaw „Zorza”. W dniu 15 IX 1912 na Łazarzu powstała Poznańska Drużyna Skautów im. Tadeusza Kościuszki założona przez młodzież z Towarzystwa Młodzieży Polsko-Katolickiej. Kolejne drużyny (w tym dwie żeńskie) wywodzące się z TMPK, „Zorzy” i „Sokoła” utworzyły w początkach 1915 r. Hufiec „Zorza”.
Niewiele młodszy był tzw. nurt niezależny. Za datę jego narodzin uważa się uważa się dzień 17 X 1912, kiedy to grupa chłopaków z towarzystwa samokształceniowego „Iskra” złożyła przyrzeczenie i zawiązała zastęp „Poznań”. Jego zastępowym został Cezary Jindra. W nocy 29/30 XI 1912, w rocznicę powstania listopadowego, zastęp ten przekształcił się w I Poznańską Drużynę Skautową „Piast” (drużynowy Wincenty Wierzejewski), a następnie 17 III 1913 w Hufiec „Piast”, dzielący się początkowo na trzy drużyny. Wkrótce jako IV Drużyna w skład hufca weszła tajna bojówka młodzieżowa „Żuaw” (przedtem „Czarna Ręka”).
Trzecim nurtem był tzw. gimnazjalny. W okresie zaborów w Poznaniu istniały tylko gimnazja niemieckie. Polska młodzież do nich uczęszczająca za przynależność do jakiejkolwiek polskiej organizacji mogła zostać wykluczona ze szkoły, dlatego skauting młodzieży gimnazjalnej musiał działać w najściślejszej konspiracji. Pierwsza tajna drużyna skautowa (bez nazwy i numeru) złożona z młodzieży Towarzystwa im. Tomasza Zana (gimnazjalny pion „ZET-u”) powstała przy Gimnazjum Marii Magdaleny w 1912 r.
Również z TTZ wyłonił się na przełomie 1912 i 1913 r. pierwszy skautowy zastęp żeński, który szybko rozwinął się w I Drużynę im. Emilii Plater.
W dniu 2 IV 1916 powstała w Poznaniu Miejscowa Komenda Skautowa (MKS). Podporządkował się jej Hufiec „Piast” jako Hufiec I i część drużyn „Zorzy” jako Hufiec II. Osłabiony Hufiec „Zorza” rozwiązano w początkach 1918 r.
Drużyny w zaborze pruskim działały na ogół konspiracyjnie lub półkonspiracyjnie pod przykrywką klubów sportowych, chórów, kółek turystycznych itp. Zajęcia odbywały się w terenie w nocy lub o świcie, a w mieście w zakonspirowanych harcówkach w prywatnych mieszkaniach, na strychach, w piwnicach, na zapleczach sklepów i warsztatów. Skauci nosili mundury podobne do niemieckich nacjonalistycznych organizacji młodzieżowych „Pfadfinder” i „Jungdeutschlandbund”, by nie wpaść w oko policji. Mundur był podobny do niemieckiego, ale dusza czysto polska: z uwagi na konieczność walki z germanizacją dużą wagę przykładano nie tylko do typowych zajęć skautowych jak musztra, zwiady, samarytanka, łączność, ale także do nauki języka polskiego i historii Polski. W Wielkopolsce w odróżnieniu od pozostałych dzielnic skauting opierał się głównie na młodzieży ze środowisk drobnych rzemieślników i sklepikarzy – typowej inteligencji było tu bowiem bardzo mało i nie było takiego podziału społeczno-kulturowego między nią a resztą społeczeństwa, jak w pozostałych zaborach.