POZNAŃ 1912-1914: miasto jest stolicą pruskiej Provinz Posen oraz ważnym garnizonem wojskowym. W 1914 roku Poznań ma powierzchnię 3392 ha i liczy 168 730 mieszkańców, w tym 57% Polaków i 41% Niemców. Obowiązuje antypolskie ustawodawstwo – ustawa „kagańcowa” i wywłaszczeniowa. Prawie wszyscy urzędnicy i większa część właścicieli przedsiębiorstw to Niemcy. Polacy to głównie rzemieślnicy, drobni kupcy i robotnicy. W ciągu poprzednich dwudziestu lat Poznań stał się metropolią - po zniesieniu wewnętrznego pierścienia fortyfikacji na lewym brzegu powstało nowoczesne śródmieście i rozległe dzielnice wielkomiejskich kamienic. Przemiany te nie objęły jednak miasta prawobrzeżnego, tworzącego tylko 9% powierzchni całego obszaru miejskiego. Po wschodniej stronie Warty w granicach Poznania znajduje się tylko Śródka i Chwaliszewo – niezamożne dzielnice mające wciąż klimat odrębnych miasteczek, zamieszkałe niemal wyłącznie przez ludność polską. Obowiązują nadal ograniczenia budownictwa w ramach strefy fortecznej. Dalej rozciągają się ogrody, pola, łąki i lasy. Prawy brzeg Warty przypomina o polskości Poznania: znajduje się tu katedra z grobami Mieszka I i Bolesława Chrobrego, kościół Św. Jana Jerozolimskiego, zabytki Śródki. Powoli na prawym brzegu Warty zaczyna się rozwijać przemysł – w 1913 powstają zakłady Cegielskiego na Głównej (jeszcze poza miastem), funkcjonują tam też liczne średnie i drobne fabryczki. Rozwija się sieć komunikacji kolejowej. Od 1905 linia tramwajowa łączy Śródkę z miastem lewobrzeżnym.
W 1911 roku do pozostającej pod pruskim zaborem Wielkopolski zaczęły docierać informacje o tworzącym się w Galicji ruchu skautowym. W pierwszej kolejności zainteresowali się nim działacze „Sokoła”.
28 VIII – 8 IX 1912 - w Poznaniu odbył się pierwszy skautowy kurs instruktorski poprowadzony przez instruktorów z Galicji - Tadeusza Strumiłło i Jerzego Grodyńskiego, przybyłych na zaproszenie prezesa Związku Sokołów Polskich, Bernarda Chrzanowskiego i wiceprezesa Ksawerego Zakrzewskiego.
Idea skautingu trafiła w Poznaniu na podatny grunt. Młodzież polska pragnąc przeciwstawić się germanizacyjnej polityce zaborcy zrzeszała się dotąd w towarzystwach samokształceniowych, religijnych i sportowych, jednak to właśnie skauting był tym co najlepiej pasowało do zainteresowań i oczekiwań. Aż do 1918 harcerstwo w Poznaniu nie tworzyło jednolitej organizacji. Rozwijało się w kilku nurtach: tzw. sokolskim, niezależnym i gimnazjalnym. Nurt sokolski to drużyny powstałe pod egidą „Sokoła”. Drużyny niezależne, jak sama nazwa wskazuje, tworzyły się niezależnie z młodzieży wcześniej niezorganizowanej, zaś nurt gimnazjalny to drużyny powstające w gimnazjach z inspiracji tajnego Towarzystwa Tomasza Zana. Początki skautingu na prawym brzegu Warty związane są z nurtem niezależnym. Oto kalendarium jego działalności do wybuchu I wojny światowej:
17 X 1912 - w mieszkaniu Henryka Śniegockiego przy ul. Półwiejskiej 11 (miejsce dziś upamiętnione tablicą) pierwszych sześciu kandydatów złożyło przyrzeczenie i zawiązało zastęp „Poznań”. Zastępowym został Cezary Czesław Jindra.
29/30 XI 1912 – skauci zastępu „Poznań” przy ognisku na Malcie obchodzili rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego. Postanowiono, że od tego momentu zastęp przekształca się w drużynę, która przyjęła nazwę Pierwsza Poznańska Drużyna Skautów „Piast”. Drużynowym został Cezary Jindra, jego zastępcą Wincenty Wierzejewski, zastępowym zastępu I „Wilki” Leonard Skowroński, zastępowym zastępu II „Puchacze” Henryk Śniegocki.
20 XII 1912 – Henryk Śniegocki w imieniu Drużyny „Piast” podpisał odezwę polskich organizacji młodzieżowych w Poznaniu wzywającą do bojkotu handlu, rzemiosła i kultury niemieckiej.
18-19 I 1913 – odbyły się ćwiczenia terenowe Drużyny „Piast” w rejonie Buku. Wieczorem przy ognisku przyrzeczenie złożyli skauci III zastępu.
Wiosna 1913 - ze sprzedaży pocztówek Drużyna uzyskała pierwsze poważniejsze fundusze, które zostały przeznaczone na zakup namiotu, saperek, kilofów i siekier.
Drużyna „Piast” wiosną 1913. Jak widać, nie ma jeszcze mundurów.
(fot. zbiory KHistHPNM)