Okres działalności harcerstwa w pierwszych latach „Polski Ludowej” można streścić triadą: odrodzenie – rozkwit – likwidacja. Zaraz po wyzwoleniu Poznania nastąpiło żywiołowe odrodzenie harcerstwa, postrzeganego jako jeden z atrybutów polskości. Odtworzyły się przedwojenne środowiska, powstały także bardzo liczne nowe, w miejscach gdzie przed wojną drużyny nie działały - Poznań prawobrzeżny był tego doskonałym przykładem. Harcerstwo było wówczas ogromnie popularne i widoczne w życiu społecznym, drużyny często występowały publicznie i brały udział w odbudowie zniszczonego wojną kraju. Odbywały się obozy, zimowiska, biwaki, poświęcenia sztandarów. Wkrótce jednak doszło do konfliktu o ideowo-polityczny kształt ZHP. Inne były oczekiwania większości instruktorów i rodziców, inne – nowych komunistycznych władz Polski. Dla tych ostatnich harcerstwo było zbyt niezależne, zbyt mało „czerwone”. Rozpoczął się więc proces politycznej presji, który w końcu doprowadził do likwidacji harcerstwa w latach 1949/1950.
Okres 1945-1950 poznańskiego nowomiejskiego harcerstwa jest niestety szczególnie słabo udokumentowany - większość dokumentów z tego okresu została zniszczona lub zaginęła w czasach stalinowskich. Brak dokładnych danych o drużynach, zwłaszcza o drużynach żeńskich. W okresie 1945-1948 na terenie prawobrzeżnego Poznania działały dwa hufce męskie: II Hufiec Harcerzy z siedzibą na Śródce (hufcowy Tadeusz Adamczak) oraz XI Hufiec Drużyn Łączności z siedzibą na Starołęce (hufcowy Franciszek Ignaczak). Wszystkie drużyny żeńskie należały najprawdopodobniej do II Hufca Harcerek (hufcowa Helena Michalska). Prawdopodobnie przy każdej szkole w tym okresie działała co najmniej jedna drużyna męska i jedna żeńska.