Po Wrześniu 1939 roku Polacy nie godzą się z utratą niepodległości. Walczą w Kraju i na wszystkich frontach II wojny światowej. Wśród żołnierzy polskich w Kraju, na Wschodzie, Zachodzie i Południu nie zabrakło też harcerzy z prawobrzeżnego Poznania.
Tu przedstawiamy znane losy osób związanych ze środowiskami harcerskimi Śródki, Głównej, Osiedla Warszawskiego i Starołęki które znalazły się poza Poznaniem i które trafiły do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, I i II Armii WP, oraz do Armii Krajowej i innych formacji podziemia w Kraju poza Poznaniem. Ten podrozdział nie tworzy jednorodnej całości - to zestawienie indywidualnych wojennych losów. Czekamy na ich uzupełnienia… Postacie wymieniamy w porządku alfabetycznym wg nazwisk:
MAKSYMILIAN MALIŃSKI
Maksymilian Maliński, instruktor 2 PDH, był podporucznikiem w 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
MARIAN POKŁADECKI „ZOLI” - „CICHOCIEMNY” SPADOCHRONIARZ ARMII KRAJOWEJ (KIELECCZYZNA)
Marian Pokładecki (1910-1993), drużynowy 9 i 2 PDH, komendant Hufca II Poznań w l. 1936-1937, podczas II wojny światowej brał udział w Kampanii Wrześniowej 1939 roku, został ewakuowany do Rumunii, a następnie do Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie pełnił służbę w 309 Dywizjonie Współpracy z Armią (rozpoznawczym) Polskich Sił Powietrznych. W 1942 roku w stopniu sierżanta zgłosił swą gotowość do przerzutu do okupowanego Kraju. Odbył pełne szkolenie „Cichociemnych”, został awansowany na podporucznika i przybrał pseudonim „Zoli”. Ppor. „Zoli” został zrzucony w nocy 3 na 4 IV 1944 w ramach zrzutu „Weller 5” lotem z Brindisi wykonanym przez samolot 1586 eskadry (polskiej) dowodzony przez kpt. pil. Antoniego Freyera. Skok odbył się na lądowisko „Pierzyna” w gminie Wiązowna pod Warszawą. Razem z nim skakali kpt. Zygmunt Sawicki ps. „Smolak”, ppor. Jan Bieżuński ps. „Orzyca” i sierż. Stanisław Biedrzycki ps. „Opera”. Zrzut przyjęli i ubezpieczali żołnierze AK rejonu „Kromczyn” pod dowództwem por. Mariana Mazowieckiego ps. „Lubomir”. Akcja odbyła się z pełnym sukcesem, bez strat i bez dekonspiracji (w 2003 w miejscu zrzutu ustawiono głaz z tablicą i krzyż). Ze zrzutowiska ppor. „Zoli” dotarł do Warszawy, a stamtąd został skierowany do Oddziału III Sztabu Okręgu AK Kielce jako oficer referatu lotniczego i instruktor szkoleniowy. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. W okresie stalinowskim z powodu służby w AK był prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa… Zobacz także: biogram M. Pokładeckiego.
JAN POPLEWSKI - PODOFICER ARMII KRAJOWEJ (KIELECCZYZNA)
Jan Poplewski (1896-1950), b. skaut II DS, powstaniec wielkopolski 1918/1919, podoficer zawodowy WP (sierżant), zasłużony instruktor 2 PDH im. Kazimierza Wielkiego i Wielkopolskiej Chorągwi Harcerzy, podczas okupacji hitlerowskiej przebywał w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie był podoficerem w miejscowych strukturach Armii Krajowej. (zobacz także: biogram J. Poplewskiego)
JADWIGA STASIEWSKA-LAURENTOWSKA „FRANKA” - ŁĄCZNICZKA ARMII KRAJOWEJ (RZESZÓW)
Jadwiga Stasiewska-Laurentowska (1909-2002) nauczycielka, drużynowa 10 PDHek na Śródce, współtwórczyni ruchu zuchowego w Wielkopolskiej Chorągwi Harcerek. Po rozpoczęciu okupacji hitlerowskiej skupiła małe grono nauczycielek, z którym prowadziła prace samokształceniowe. W dniu 1 II 1940 została aresztowana przez gestapo - powodem aresztowania było napisanie listu do męża przebywającego w oflagu. Przez półtora roku była przesłuchiwana i przetrzymywana w więzieniach hitlerowskich, m.in. w Poznaniu, Wronkach, Bydgoszczy, Gdańsku i Wejherowie. Zwolniona w dniu 20 VII 1941, wyjechała do Generalnej Guberni. W dniu 5 VIII 1941 została zaprzysiężona jako żołnierz ZWZ-AK, była łączniczką w Inspektoracie AK Rzeszów. Nosiła pseudonim „Franka”. W sierpniu 1944 musiała się ponownie ukrywać – tym razem przed NKWD, które poszukiwało AK-owców na Rzeszowszczyźnie. W 1945 wróciła do Poznania. (zobacz także: biogram J. Stasiewskiej)
TADEEUSZ SZYMAŃSKI
2 PDH. Był pilotem myśliwskim w 316 Dywizjonie Myśliwskim „Warszawskim” Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Uczestniczył w obronie powietrznej Wielkiej Brytanii przed „latającymi bombami” V-1. Awansowany do stopnia chorążego, a następnie porucznika.
JÓZEF WOJTKOWIAK
2 PDH. Plutonowy artylerii przeciwlotniczej w II Korpusie Polskim gen. Władysława Andersa, uczestniczył w bitwie o Monte Cassino.
CZESŁAW ŻAKOWSKI - OFICER STRZELCÓW KARPACKICH
Czesław Żakowski urodził się w 1903 r. W 1915 wstąpił do II Drużyny Skautów im. Kazimierza Wielkiego, a później należał do 3 PDH im. Piasta na Głównej. W 1924-1925 odbył służbę wojskową, otrzymując stopień kaprala podchorążego o specjalności łącznościowej. W 1927 zdobył stopień instruktorski podharcmistrza. W latach 30-tych pełnił różne funkcje w Wielkopolskiej Komendzie Harcerzy, był m.in. komendantem Hufca I w Poznaniu, zastępcą komendanta Chorągwi i przewodniczącym Komisji Historycznej.
Powołany do Wojska Polskiego w 1939 odbył całą Kampanię Wrześniową 1939 jako szef kompanii w 1 Pułku Łączności. Ewakuowany wraz z Pułkiem na Węgry, przedostał się przez Jugosławię do Syrii, gdzie formowała się Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich (SBSK) pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego. Wraz z Brygadą odbył całą kampanię afrykańską, biorąc udział w bitwie pod Gazalą i w obronie Tobruku. Następnie po rozbudowie SBSK w 3 Dywizję Strzelców Karpackich i jej wejściu w skład II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa brał udział w kampanii włoskiej - w bitwach nad Sangro, o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię. Został awansowany do stopnia porucznika.
W 1946 roku Czesław Żakowski wrócił do Polski i podjął pracę w PKO. W 1956 roku włączył się do reaktywacji ZHP i w latach 1958-1960 był komendantem Chorągwi Wielkopolskiej. Zmarł 7 IV 1984 roku. Przed pogrzebem na cmentarzu miłostowskim odbyła się uroczystość pożegnalna w Komendzie Hufca Poznań-Nowe Miasto w Parku Tysiąclecia (zob. fotografie).
![]() Polscy oficerowie na Węgrzech, 1939/1940, w drodze do jednostek wojskowych na Bliskim Wschodzie. Czesław Żakowski pierwszy z lewej. |
![]() Żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, Egipt (1942?). Czesław Żakowski pośrodku. Zdjęcia pochodzą z archiwum Komisji Historycznej Chorągwi Wielkopolskiej ZHP. |
![]() Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich w Tobruku, 1941 (fot.: Wikipedia) |
![]() Polscy żołnierze pod Monte Cassino, 1944 (fot.: Wikipedia) |